Το ροχαλητό είναι η θορυβώδης αναπνοή κατά την διάρκεια του ύπνου. Οφείλεται στις δονήσεις των μαλακών μορίων του φάρυγγα, της σταφυλής, της μαλθακής υπερώας και της ρίζας της γλώσσας όταν ο αέρας δεν μπορεί να περάσει ελεύθερα προς τους πνεύμονες λόγω εμποδίων κατά μήκος του αεραγωγού (εικ.1). Ο αεραγωγός είναι ο δρόμος που ακολουθεί ο αέρας κατά την αναπνοή και αρχίζει από την μύτη, συνεχίζει στον φάρυγγα, τον λάρυγγα και την τραχεία και καταλήγει στους πνεύμονες. Στην εκπνοή ακολουθεί αντίστροφη πορεία.
Η χειρότερη κατάσταση των κρίσεων υπνικής άπνοιας κατά τον ύπνο οφείλεται στην πλήρη απόφραξη του αεραγωγού και αποτελεί το Σύνδρομο Υπνικής άπνοιας (Sleep apnea syndrome). Συνήθως τα επεισόδια της άπνοιας (διακοπή της αναπνοής άνω των 10΄΄), τις πρώτες φορές που παρουσιάζονται, μπορεί να γίνουν αντιληπτά από τον ίδιο τον πάσχοντα, ο οποίος ξυπνάει πανικόβλητος επειδή αισθάνεται ότι κάποιος του έχει κλείσει το στόμα (τον πλάκωσε η μώρα που έλεγαν παλαιότερα) και δεν μπορεί να αναπνεύσει.
Καθώς, όμως, ο χρόνος περνά, ο πάσχων συνηθίζει την κατάσταση αυτή και συνήθως αυτός που αντιλαμβάνεται την παρατεταμένη και ανησυχητική διακοπή της αναπνοής του είναι ο σύντροφός του.
Σε σοβαρές περιπτώσεις, η διακοπή της αναπνοής μπορεί να ξεπεράσει και τα 2 λεπτά.
Σήμερα μπορεί εύκολα να διαγνωσθεί το σύνδρομο της υπνικής άπνοιας με μικρές συσκευές που τοποθετεί στο σώμα του κατά την διάρκεια του ύπνου και καταγράφουν όλες τις φάσεις του και όλα τα επεισόδια διακοπής της αναπνοής. Ακολούθως αναλύονται οι καταγραφές και καθορίζεται η βαρύτητα της κάθε περίπτωσης.
Μερικοί από τους παράγοντες που επηρεάζουν το ροχαλητό είναι:
Τα κυριότερα συμπτώματα του ροχαλητού και του συνδρόμου υπνικής άπνοιας είναι ο ανήσυχος ύπνος με όλα τα επακόλουθά του, όπως η πρωϊνή κεφαλαλγία, το αίσθημα κόπωσης, η υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας και η νωθρότητα που είναι πολλές φορές είναι αιτίες πρόκλησης ατυχημάτων (όταν ο ασθενής οδηγεί και αποκοιμιέται στο τιμόνι), οι διαταραχές της συγκέντρωσης, της προσοχής και της συμπεριφοράς και η μειωμένη απόδοση των παιδιών στο σχολείο.
Το ροχαλητό ενοχλεί κυρίως τους συντρόφους των ασθενών που αρχικά αλλάζουν δωμάτιο και το “ζευγάρι” κοιμάται χωριστά. Κάποιες φορές αποτελεί αιτία διαζυγίου. Αναφέρθηκε εξ άλλου ο κίνδυνος πρόκλησης ατυχημάτων.
Το Σύνδρομο Υπνικής Άπνοιας (Sleep apnea syndrome) έχει πολύ σοβαρές επιπτώσεις και στην υγεία του ασθενούς και είναι απειλητικό ακόμα και για την ίδια του τη ζωή, καθώς εμπλέκεται με υπέρταση, στεφανιαία νόσο, πρόκληση εγκεφαλικών επεισοδιών και αρρυθμιών.
Αρχικά συστήνουμε στον ασθενή να αλλάξει τον τρόπο ζωής του. Συγκεκριμένα:
συνιστούν πιο υγιεινό τρόπος ζωής.
Ακόμη τον συμβουλεύουμε να κοιμάται στο πλάι για να διατηρείται πιο ανοιχτός ο αεραγωγός, και να αποφεύγει την λήψη ηρεμιστικών και υπναγωγών φαρμάκων.
Εάν δεν βελτιωθεί η κατάσταση με τα μέτρα αυτά επεμβαίνουμε χειρουργικά και δρούμε στην περιοχή που υπάρχει το εμπόδιο σε διάφορα σημεία του αεραγωγού ως ακολούθως:
α) Όταν λοιπόν υπάρχει εμπόδιο
β) Όταν υπάρχει εμπόδιο
Στις τελευταίες περιπτώσεις όπως και σε πολύ σοβαρές και ανεγχείρητες από τις πιο πάνω, η χρήση μάσκας Ο2 (c-pap) κατά την διάρκεια του ύπνου θεωρείται επιβεβλημένη.
Θα λέγαμε ότι το πρόβλημα του ροχαλητού και της υπνικής άπνοιας απαιτεί μια σωστή ιατρική εξέταση έτσι ώστε να γίνει αξιολόγηση σε όλο το μήκος του αεραγωγού για να εντοπισθεί με ακρίβεια το εμπόδιο που προκαλεί την στένωση. Ακολούθως θα προταθεί η πιο κατάλληλη θεραπευτική αγωγή για την κάθε περίπτωση. Η θεραπεία του ροχαλητού δηλαδή είναι εξατομικευμένη και απαιτεί εξειδικευμένο χειρουργό.