Ροχαλητό – Υπνική άπνοια

Το ροχαλητό είναι η θορυβώδης αναπνοή κατά την διάρκεια του ύπνου. Οφείλεται στις δονήσεις των μαλακών μορίων του φάρυγγα, της σταφυλής, της μαλθακής υπερώας και της ρίζας της γλώσσας όταν ο αέρας δεν μπορεί να περάσει ελεύθερα προς τους πνεύμονες λόγω εμποδίων κατά μήκος του αεραγωγού. Ο αεραγωγός είναι ο δρόμος που ακολουθεί ο αέρας κατά την αναπνοή και αρχίζει από την μύτη, συνεχίζει στον φάρυγγα, τον λάρυγγα και την τραχεία και καταλήγει στους πνεύμονες. Στην εκπνοή ακολουθεί αντίστροφη πορεία.

_{Το βέλος δείχνει τον στενωμένο αεραγωγό από την μεγάλη υπερτροφία των αμυγδαλών και της σταφυλής. Κατά την διάρκεια του ύπνου με την μυϊκή χαλάρωση που επέρχεται λόγω κατάργησης του μυϊκού τόνου πέφτει προς τα πίσω και η ρίζα της γλώσσας και έχουμε πλήρη απόφραξη του αεραγωγού και κρίσεις υπνικής άπνοιας.}

Τι είναι το σύνδρομο της υπνικής άπνοιας;

Η χειρότερη κατάσταση των κρίσεων υπνικής άπνοιας κατά τον ύπνο οφείλεται στην πλήρη απόφραξη του αεραγωγού και αποτελεί το Σύνδρομο Υπνικής άπνοιας (Sleep apnea syndrome). Συνήθως τα επεισόδια της άπνοιας (διακοπή της αναπνοής άνω των 10΄΄), τις πρώτες φορές που παρουσιάζονται, μπορεί να γίνουν αντιληπτά από τον ίδιο τον πάσχοντα, ο οποίος ξυπνάει πανικόβλητος επειδή αισθάνεται ότι κάποιος του έχει κλείσει το στόμα (τον πλάκωσε η μώρα που έλεγαν παλαιότερα) και δεν μπορεί να αναπνεύσει. Καθώς, όμως, ο χρόνος περνά, ο πάσχων συνηθίζει την κατάσταση αυτή και συνήθως αυτός που αντιλαμβάνεται την παρατεταμένη και ανησυχητική διακοπή της αναπνοής του είναι ο σύντροφός του. Σε σοβαρές περιπτώσεις, η διακοπή της αναπνοής μπορεί να ξεπεράσει και τα 2 λεπτά.

Το Σύνδρομο Υπνικής Άπνοιας (Sleep apnea syndrome) έχει πολύ σοβαρές επιπτώσεις και στην υγεία του ασθενούς και είναι απειλητικό ακόμα και για την ίδια του τη ζωή, καθώς εμπλέκεται με υπέρταση, στεφανιαία νόσο, πρόκληση εγκεφαλικών επεισοδίων και αρρυθμιών.

Σήμερα μπορεί εύκολα να διαγνωσθεί το σύνδρομο της υπνικής άπνοιας με μικρές συσκευές που τοποθετεί στο σώμα του κατά την διάρκεια του ύπνου και καταγράφουν όλες τις φάσεις του και όλα τα επεισόδια διακοπής της αναπνοής. Ακολούθως αναλύονται οι καταγραφές και καθορίζεται η βαρύτητα της κάθε περίπτωσης.

Μερικοί από τους παράγοντες που επηρεάζουν το ροχαλητό είναι:

• το φύλο (οι άνδρες ροχαλίζουν περισσότερο από τις γυναίκες)
• η ηλικία (άτομα μέσης ηλικίας ροχαλίζουν περισσότερο)
• η κληρονομικότητα (παρατηρείται σε πυκνικού τύπου άτομα παχύσαρκα με κοντό λαιμό όπως ο ασθενής της εικ.1)
• η αύξηση βάρους
• το κάπνισμα
• η κατανάλωση αλκοόλ και ηρεμιστικών φαρμάκων
• το πολύ φαγητό πριν τον ύπνο

Το ροχαλητό ενοχλεί κυρίως τους συντρόφους των ασθενών που αρχικά αλλάζουν δωμάτιο και το “ζευγάρι” κοιμάται χωριστά. Κάποιες φορές αποτελεί αιτία διαζυγίου.

Τα κυριότερα συμπτώματα του ροχαλητού και του συνδρόμου υπνικής άπνοιας είναι

• ο ανήσυχος ύπνος
• η πρωινή κεφαλαλγία
• το αίσθημα κόπωσης
• η υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας
• η νωθρότητα

Τα παραπάνω συμπτώματα είναι πολλές φορές οι αιτίες πρόκλησης ατυχημάτων. Εκεί οφείλονται πολλές από τις διαταραχές της συγκέντρωσης, της προσοχής και της συμπεριφοράς και η μειωμένη απόδοση των παιδιών στο σχολείο.

Αρχικά συστήνουμε στον ασθενή να αλλάξει τις συνήθειές του και να ακολουθήσει έναν πιο υγιεινό τρόπος ζωής. Η κατάστασή του βελτιώνεται όταν κοιμάται στο πλάι, έτσι διατηρείται πιο ανοιχτός ο αεραγωγός. Θα πρέπει να αποφεύγεται η λήψη ηρεμιστικών και υπναγωγών φαρμάκων.

Συγκεκριμένα:

• Η απώλεια του σωματικού βάρους
• H διακοπή του καπνίσματος και τη χρήσης αλκοόλ
• H λήψη μικρών και ελαφρών γευμάτων το βράδυ
• H άσκηση (περπάτημα) κλπ,

Πότε κρίνεται αναγκαία η χειρουργική επέμβαση για τη θεραπεία του ροχαλητού;

Εάν δεν βελτιωθεί η κατάσταση με τα παραπάνω μέτρα επεμβαίνουμε χειρουργικά και δρούμε στην περιοχή που υπάρχει το εμπόδιο σε διάφορα σημεία του αεραγωγού ως ακολούθως.

Εμπόδιο στη μύτη

• σκολίωση του ρινικού διαφράγματος (στραβό διάφραγμα)
• υπερτροφία των ρινικών κογχών
• πολύποδες από αλλεργική ή άλλη ρινίτιδα
• δυσλειτουργία της ρινικής βαλβίδας

Εμπόδιο στον ρινοφάρυγγα

• υπερτροφία των αδενοειδών εκβλαστήσεων (κρεατάκια) στα παιδιά

Εμπόδιο στον στοματοφάρυγγα

• υπερτροφικές αμυγδαλές
• υπερτροφία της σταφυλής και της μαλθακής υπερώας

Η Φαρυγγοπλαστική περιλαμβάνει την αφαίρεση των αμυγδαλών, την σμίκρυνση της σταφυλής και την συρίκνωση της μαλθακής υπερώας (UPPP). Η χρήση των Υπερήχων (ραδιοσυχνοτήτων) έχει διευκολύνει σημαντικά και έχει συμβάλλει στην επιτυχία και την απλοποίηση της επέμβασης αυτής.

Ανεγχείρητης Περιπτώσεις

‘Οταν το εμπόδιο βρίσκεται:

• στον στοματοφάρυγγα
• στον υποφάρυγγα
• στη ρίζα της γλώσσας
• στον λάρυγγα
• την τραχεία

Τότε δεν μπορούμε εύκολα να επέμβουμε χειρουργικά. Η χειρουργική αφαίρεση σε αυτές τις περιπτώσεις απαιτεί δύσκολες τεχνικές που δεν έχουν βρεί ακόμη ευρεία εφαρμογή. Η χρήση μάσκας Ο2 (c-pap) κατά την διάρκεια του ύπνου θεωρείται επιβεβλημένη.